Publikujemy nasz raport "Science across borders: Polish - German perspectives for scientific excellence"

Polonium przedstawia swój pierwszy raport - rekomendacje dotyczące umiędzynarodowienia polskiej nauki, a w szczególności rozwoju badawczej współpracy polsko-niemieckiej. Dokument jest rezultatem debaty, która odbyła się podczas Science: Polish Perspectives Meetup Berlin 2017.

W dokumencie autorzy, Michał Hetmański, Tomasz Janasz oraz Jan Jakub Chromiec wskazują główne szanse i problemy takiej współpracy. Do drugiej grupy zaliczają m.in. brak transparentności procesów rekrutacyjnych w polskiej nauce, niewystarczającą znajomość języka angielskiego - w tym wśród studentów i młodych naukowców. Z kolei powołanie Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, polepszenie informacji zwrotnej w procesach aplikacji o granty oraz rozpoczęcie programu Dioscuri  są doceniane przez społeczność.

W konkretnej kwestii współpracy polsko-niemieckiej, postulujemy rozwinięcie programu polsko-niemieckiej podwójnych dyplomów uniwersyteckich, wizyt dla pracowników administracyjnych umożliwiających usunięcie biurokratycznych barier, krótko - oraz długoterminowych grantów na wymiany akademickie i naukowe, a także zwiększenia dostępnych funduszy na badania w naukach społecznych i humanistycznych.

Na brytyjskich uniwersytetach rusza cykl wykładów wiodących naukowców z polskich ośrodków badawczych

Już siódmego marca na Uniwersytecie Cambridge, odbędzie się pierwsze spotkanie z serii “From Poland with Science”, która będzie trwała dwa lata a ma na celu promocję najlepszych badań naukowych prowadzonych w Polsce. Spotkania są organizowane przez Fundację Polonium we współpracy z Federacją Polskich Stowarzyszeń Studenckich w Wielkiej Brytanii, oraz przy pomocy lokalnych organizacji studenckich. Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym z programu DIALOG Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Polska nauka mierzy się z problemem drenażu mózgów oraz relatywnie małą ilością międzynarodowych współprac badawczych (“Quantifying the negative impact of brain drain on the integration of European science”, Nature 2017). Jednym z powodów tego zjawiska, zarówno wśród polskiej diaspory naukowej jak i międzynarodowego środowiska naukowego,  jest niski poziom świadomości o rodzimych dokonaniach oraz niewiedza na temat możliwości rozwoju ścieżki kariery naukowej w Polsce.

Z drugiej strony, doświadczenie wyniesione przez Fundację Polonium z organizowanych przez nią konferencji i spotkań “Science: Polish Perspectives”, skierowanych do polskiej diaspory naukowej, pokazuje znaczące zainteresowanie zarówno tematem “naukowych powrotów”, jak i współpracy z polskim środowiskiem badawczym.

“From Poland with Science” jest odpowiedzią na te spostrzeżenia. Spotkania są skierowane szczególnie do lokalnych środowisk naukowych, a każde z nich będzie się składać z dwóch wykładów, przeprowadzonych przez wybitnych naukowców z Polski, zarówno młodych jak i już bardziej doświadczonych, oraz części mniej oficjalnej, podczas której będzie szansa na wymianę wiedzy i doświadczeń w mniej formalnej atmosferze.

“Wierzymy, że te spotkania przyczynią się znacząco do budowania wizerunku polskiego środowiska naukowego jako otwartego zarówno na tych chcących powrócić do kraju, jak i obcokrajowców” - mówi Marta Topor, główny koordynator projektu. “Wnioski z przeprowadzenia projektu będą stanowić też istotny wkład w budowę NAWA, dostarczając informacji zwrotnej o dobrych praktykach w promocji polskich badań naukowych, inspirowaniu ponadgranicznej współpracy oraz umiędzynarodowienia polskich instytucji naukowych” dodają organizatorzy.

“Zainteresowanie wynikami badań z polskich uniwersytetów jest wysokie, nie tylko wśród Polaków ale też studentów międzynarodowych. Wielu rodzimych naukowców ma osiągnięcia, których nie powstydziliby się profesorowie na Cambridge. Wierzymy, że takie inicjatywy będą zachęcać studentów do rozwijania kariery akademickiej w Polsce i dlatego zaangażowaliśmy się w ten projekt” - mówi Natalia Narożańska, Vice-Prezydent Federacji Polskich Stowarzyszeń Studenckich w Wielkiej Brytanii i studentka na University of Cambridge.

W ramach cyklu zaplanowanych zostało dziesięć spotkań. Podczas pierwszego z nich na University of Cambridge, zorganizowanego przy pomocy Cambridge University Polish Society, swoje badania zaprezentuje laureat ERC Starting Grant Prof. Stefan Dziembowski, który w 2008 przeniósł swoją grupę badawczą z Uniwersytetu La Sapienza w Rzymie na Uniwersytet Warszawski, gdzie kontynuuje badania w dziedzinie kryptologii i bezpieczeństwa danych. Również z Uniwersytetu Warszawskiego, w Cambridge dołączy do niego fizyk Dr Radek Łapkiewicz, laureat grantu First TEAM Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, zajmujący się optyką kwantową.

Kolejne wydarzenia odbędą się między innymi na Imperial College London, University of Oxford, University of Surrey i na University of Edinburgh. Wśród zaproszonych prelegentów znajdują się między innymi biolog Prof. Agnieszka Chacińska z Centrum Nowych Technologii UW w Warszawie, Prof. Karol Grela z Instytutu Chemii Organicznej PAN oraz Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego.

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny, a więcej informacji na temat projektu znajduje się na kanałach www.facebook.com/polishperspectives, www.facebook.com/polonium_org, www.twitter.com/polonium_org  

Polska diaspora naukowo-badawcza znów spotkała się w Cambridge

Od studiów nad rolą dynastii Jagiellonów w Europie, poprzez poszukiwanie odpowiedzi na pytanie “czy jedzenie ciasta może pomóc w odchudzaniu?”, aż po problemy etyki powstającej sztucznej inteligencji. W tym roku dwustu pięćdziesięciu naukowców  przyjechało z 11 krajów, aby w historycznych salach Uniwersytetu Cambridge porozmawiać o nauce. Co ich łączy? Wszyscy są młodymi, wybitnymi naukowcami i innowatorami z Polski, jednak pracują i rozwijają się w ośrodkach naukowych poza krajem/na całym świecie. Po raz szósty z inicjatywy Fundacji Polonium, odbyła się konferencja “Science: Polish Perspectives”, gromadząca unikalną społeczność młodych, wybitnych polskich naukowców i innowatorów pracujących na całym świecie.

Społeczność polskich naukowców za granicą

Właśnie rozmowy o wzajemnych badaniach, szukanie możliwości ponadgranicznej współpracy i tworzenie w ten sposób społeczności polskich naukowców pracujących na całym świecie są celami wydarzenia, przyciągającymi rokrocznie ponad dwustu uczestników. Skutkiem trwającego drenażu polskich umysłów jest rosnąca polska diaspora naukowo-badawcza. Integracja tej społeczności jest celem konferencji “Science: Polish Perspectives” i organizującej ją Fundacji Polonium. Potwierdzają to wypowiedzi uczestników. To ważna konferencja, bo daje możliwość zbudowania sieci kontaktów w Polsce i za granicą. – powiedział Jan Jakub Chromiec, doktorant w Hertie School of Governance w Berlinie - Właśnie ludzie, których się tutaj spotyka są tutaj największą wartością. Zdecydowanie daje nam świetne perspektywy na nawiązanie współpracy badawczej w przyszłości. Wtórował mu Wiktor Olszowy, doktorant z Uniwersytetu Cambridge: przyszedłem tutaj, żeby spotkać znajomych z poprzednich edycji, nawiązać nowe współprace badawcze, a także dowiedzieć się więcej o możliwościach powrotu do Polski.

To, co łączy przybywających na konferencję, to nie tylko narodowość - powiedziała z kolei Aleksandra Królik, koordynator organizacji konferencji - to także bez wyjątku osoby, które robią wybitne badania i prezentują je w ciekawy sposób. Niezależnie od tego, czy właśnie kończą studia magisterskie, piszą doktorat, czy właśnie założyli swoją grupę badawczą.

Fundacja Polonium zaprezentowała także wstępne wyniki trwającej ankiety, która ma za zadanie zbadanie polskiej diaspory naukowej. To pierwsze studium polskich emigrantów pracujących naukowo o takiej skali. Ma ono pomóc zrozumieć jak polscy naukowcy rozprzestrzeniają się po świecie, z kim utrzymują kontakty oraz jak zapatrują się na kwestie powrotu. Pomimo iż prawie połowa badanych nie planuje wracać do Polski, ogromna większość z nich czerpie korzyści zawodowe wynikające z kontaktów z naukowcami w Polsce. Ponad połowa z nich ma również doświadczenie z polskim systemem edukacji. Sugeruje to, że jest wiele czynników natury osobistej, do których można się odwołać, żeby zachęcać ludzi do powrotów oraz współpracy z Polską - przekonywał dr Rafał Mostowy z Fundacji Polonium. Podkreślił on też, że obszerny raport z analizą polskiej diaspory ukaże się w 2018.

Dyskusja o możliwościach dla naukowców w Polsce

Uczestnicy także wzięli aktywny udział w wydarzeniu w trakcie warsztatów. Na jednym z nich Fundacja na rzecz Nauki Polskiej dzieliła się informacją na temat polskich grantów dostępnych dla osób zastanawiających się nad powrotem. Uczestnicy mieli także okazję porozmawiać o doświadczeniach jednego z laureatów programów grantowych FNP, który postanowił wrócić do kraju i kontynuować tam swoje badania. Wiceminister Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Łukasz Szumowski, nakłaniał polską diasporę naukową do zaangażowania się w proces zmiany polskiej nauki. Wspomniał o powstającej Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, zachęcając naukowców do kontaktu i zaproponowania w jaki sposób najlepiej może się ona przysłużyć umiędzynarodowieniu rodzimych badań.

Przybliżeniu nadchodzących zmian w zasadach działania systemu naukowego w Polsce służyła także dyskusja panelowa na temat Ustawy 2.0, w której wzięli udział przedstawiciele PAN, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz brytyjski naukowiec od niedawna pracujący w Krakowie. Pod gradem pytań znalazł się reprezentujący MNiSW Aleksander Dańda, odpowiadając na pytania m.in. dotyczące finansowania regionalnych uczelni. Zarówno widownia, jak i pozostali paneliści, docenili propozycje wprowadzenia obowiązkowego stypendium dla doktorantów, a także częściowego zniesienia habilitacji.

Wagę współpracy pomiędzy polską a zagranicą dostrzegają także Partnerzy konferencji, do których należą Ambasada RP w Londynie, The Boston Consulting Group, Fundacja Adamed, Polski Fundusz Rozwoju, a także Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Badania poza murami uniwersytetów

Istotnym elementem konferencji jest także pokazanie, że kariera naukowa niekoniecznie musi oznaczać chęć pozostania na uczelni - możliwością jest także zatrudnienie w odpowiednich działach prywatnych firm lub zamienienie wyników swoich badań w startup.

Pierwszą z alternatyw przybliżyli w czasie warsztatu konsultanci The Boston Consulting Group, pokazując jak w analizie przyszłości zrównoważonych miast przydają się umiejętności badawcze. Z kolei jeden z partnerów Black Pearls VC, pomógł przybliżyć młodym naukowcom jakie w Polsce są możliwości komercjalizowania projektów badawczo rozwojowych. .

Wątek rozmowy o współpracy naukowo-biznesowej oraz możliwościach kontynuowania kariery badawczej w firmie był kontynuowany drugiego dnia. Eliza Kruczkowska przedstawiła program “Dobry Pomysł” Polskiego Funduszu Rozwoju, zapewniających chcącym stworzyć firmę naukowcom wsparcie merytoryczne oraz informację na temat dostępnych w polsce inwestorów.

Ze sporym zainteresowaniem cieszył się także panel dyskusyjny na temat naukowo-biznesowej współpracy, w którym usłyszeć można było opinię każdej z wyżej wymienionych osób, a także przedstawiciela jednego z brytyjskich akceleratorów startupów, Entrepreneur First. Uczestnicy dyskusji podkreślali zachodzące w Polsce zmiany, jednocześnie wskazując na pozostające problemy w podejściu do komercjalizacji badań naukowych. Z pewnością jednak transfer know-how przez polskich naukowców z zagranicy przyczyniłby się do poprawy sytuacji.

Już podczas otwarcia organizatorzy zapowiedzieli, że następna konferencja odbędzie się 16-17.11.2018 w Oxfordzie w Wielkiej Brytanii. Jednocześnie podkreślili, że chcieliby, aby seria konferencji “Science: Polish Perspectives” objęła zasięgiem wszystkie miejsca, w których mieszkają polscy naukowcy. Organizatorzy zachęcali do kontaktu osoby chętne do włączenia się w działalność tworzonej społeczności. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej www.poloniumfoundation.org oraz www.polishperspectives.org.  

Konferencja "Science: Polish Perspectives" - zadanie finansowane w ramach umowy 865/P-DUN/2017 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.

Projekt współfinansowany w ramach funduszy polonijnych Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt jest realizowany we współpracy z Ambasadą RP w Londynie.